Απαντά η Βασιλική Κομπιλάκου, Υπεύθυνη Σχολείου του Δάσους «Πευκίτες», Δρ.Πανεπιστημίου Αθηνών
Τι είναι το Σχολείο του Δάσους; Σε ποιους απευθύνεται;
Τα
Σχολεία του Δάσους αποτελούν διεθνώς την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού
κινήματος της Παιδαγωγικής του Δάσους. Πραγμάτωση μιας παιδαγωγικής
διαδικασίας εκτός των στενών ορίων μιας τάξης, που επιδιώκει τη μάθηση
στο ύπαιθρο, χωρίς καταναγκασμούς και που προάγει την πολύπλευρη
ανάπτυξη του παιδιού μέσω της ελευθερίας. Όπου αφορά πρωτίστως την
προσχολική ηλικία καθώς με βιωματικό τρόπο επιτυγχάνονται όχι μόνο οι
στόχοι που τίθενται για αυτήν την τρυφερή ηλικία (κοινωνική, κινητική
και νοητική αντίληψη), αλλά επιτυγχάνεται και η ανάπτυξη της
δημιουργικής, κριτικής και κυρίως αυτόνομης σκέψης τους, όπως μόνο στο
ύπαιθρο και με τις προκλήσεις που εκεί υπάρχουν μπορεί να επιτευχθεί.
Ακολούθως τόσο τα παιδιά των υπόλοιπων ηλικιών, που προσέρχονται με μία
σταθερή συχνότητα και μέσω μίας ομάδας που ασφαλώς και δεν πρέπει να
αλλάζει, όσο και κάποιων ειδικών ομάδων (παιδιών θύματα bullying, με
αυτισμό, σύνδρομο Down, κ.α.) μπορούν να ωφεληθούν ποικιλοτρόπως,
ισορροπώντας τον σύγχρονο τρόπο ζωής που όλο και περισσότερο αποξενώνει
τον άνθρωπο από την φύση και τις πρωταρχικές ισορροπίες.
Ποια είναι η φιλοσοφία του;
Το
Σχολείο του Δάσους είναι καθοδηγούμενο από τα παιδιά, παροτρύνοντάς τα
να συμμετέχουν σε αυτό που τα ενδιαφέρει περισσότερο στην φύση,
προάγοντας το ελεύθερο παιχνίδι και τις αυθόρμητες δραστηριότητες,
μολονότι υπάρχουν κάποιες κατευθύνσεις από τους παιδαγωγούς. Η
παρατηρητικότητα από την πλευρά των τελευταίων και η συναισθηματική
ικανότητά τους ώστε να μπορούν να σιωπούν ή να καθοδηγούν χωρίς
διδακτισμό αποτελούν επίσης βασική προϋπόθεση.
Περιγράψτε μας μια τυπική μέρα στο Σχολείο του Δάσους.
Συνήθως,
ξεκινά με το άναμμα της φωτιάς που γίνεται από τα παιδιά σε κάποια
τοποθεσία του δάσους (συγκέντρωση ξύλων, εστία, κ.τ.λ.), αλλά που για
ευνόητους λόγους (πυρασφάλεια) δεν θα πραγματοποιείται κατά τους
καλοκαιρινούς μήνες. Αντ” αυτού κάνουμε τον κύκλο μας κάτω από τον
πλάτανο, δίπλα στην πέτρινη καλύβα που αποτελεί και το καταφύγιό μας σε
περίπτωση καταιγίδας (εκεί μέσα υπάρχει ένα τζάκι όπου τότε θα
μπορούσαμε να ανάψουμε!) εισάγοντας σε κάποιο θέμα που θα δουλέψουμε
εκείνη τη μέρα. Αν για παράδειγμα είναι οι ήχοι του δάσους, μπορεί με τη
σειρά να καλύψουμε τα μάτια με ένα μαντήλι και να καλέσουμε το κάθε
παιδί να αφουγκραστεί. Κατόπιν η διαδικασία μπορεί να εξελιχθεί απαλά
ρωτώντας τα παιδιά γα το ποιός νομίζουν πως κατοικεί πάνω στα κλαδιά του
δέντρου, ή πάνω στα φύλλα και στον κορμό του. Σταδιακά σηκωνόμαστε και
φέρνουμε κάποια υλικά παρατήρησης (π.χ. μεγεθυντικούς φακούς) κι
εξαπλωνόμαστε στους γύρω λόφους γυρεύοντας ίχνη πουλιών και ζώων
(εξερεύνηση). Όλο αυτό μπορεί να οδηγήσει (αναλόγως της κατεύθυνσης των
παιδιών) είτε σε ένα ελεύθερο παιχνίδι, είτε σε μία κατασκευή, όπως για
παράδειγμα ενός σπιτιού πουλιών χρησιμοποιώντας ένα χάρτινο κουτί από
γάλα (ανακύκλωση) και καλύπτοντάς το από φλοιούς δέντρων και
κουκουναριών φλύδες που τα παιδιά συγκεντρώνουν. Αργότερα μπορούμε να
κολατσίσουμε κοντά στο ρυάκι όπου τα παιδιά έχουν στήσει ένα καταφύγιο
από καλάμια και κλαδιά (με κόμπους που μόνα τους έκαναν) και να
επιδοθούν κατόπιν σε σκαρφάλωμα δέντρων, κατασκευές από φυσικά υλικά
(κούκλες από μουστάκια καλαμιών, βελανιδοσκουφάκια, κ.α.) ή ό,τι άλλο τα
εμπνέει. Η μέρα κλείνει με τον κύκλο μας δίπλα στην πέτρινη καλύβα με
μια αφήγηση από την παιδαγωγό που να συνδέεται με τη μέρα που περάσαμε, ή
πραγματοποιείται από κάποιο παιδί, εφόσον το επιθυμεί ολόψυχα.
Τι να περιμένουν οι γονείς που θα φέρουν το παιδί τους σ’ ένα σχολείο του Δάσους;
Θα
πρέπει ν’ αφήσουν πίσω τους τη νοοτροπία μετάθεσης ευθυνών στον
εκάστοτε δάσκαλο, παιδαγωγό, σχολείο κ.τ.λ. και να εμπλακούν προσωπικά
στη διαδικασία. Ακολούθως θα πρέπει να εμπιστευτούν τις αρχές της
παιδαγωγικής του δάσους και τους παιδαγωγούς που σε σύμπραξη μαζί τους
προσφέρουν ό,τι καλύτερο διαθέτει η ζωή γύρω μας, το φυσικό περιβάλλον,
οι θρύλοι και τα παραμύθια, το τραγούδι. Άλλωστε, αναρωτιέμαι, το
ζητούμενο δεν είναι χαρούμενα κι ευτυχισμένα παιδιά;
Πού βρίσκεται και ποιες περιόδους είναι ανοιχτό το Σχολείο του Δάσους;
Ξεκινάμε
το πρώτο Σχολείο του Δάσους στην αττική γη, στο Δήμο Διονύσου, καθώς
αποτελεί μια περιοχή κοντά στην Αθήνα και σε παιδιά που έχουν ανάγκη από
την επαφή με την φύση, με εύκολη πρόσβαση σε αυτήν (τρένο, Εθνική οδός,
κ.τ.λ.) αλλά κι επειδή διαθέτει πολυμορφία στις εναλλαγές του φυσικού
περιβάλλοντος της (δάσος, ποταμάκια, λίμνη, γεωργικό τοπίο).
Λειτουργήσαμε με ένα καλοκαιρινό Σχολείο του Δάσους τις 2 πρώτες
εβδομάδες του Ιουλίου και φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε κι από τον Σεπτέμβρη για όλο τον χρόνο.
Πώς μπορεί να σας βρει ή να επικοινωνήσει μαζί σας κάποιος ενδιαφερόμενος;
Καλώντας μας στα τηλέφωνα: 210-6218707 και 698-4960821 , είτε στέλνοντας μήνυμα στα e-mail: pefkites@gmail.com και v.kobilakou@gmail.com . Επίσης μπορεί να ενημερωθεί και στη σελίδα μας www.facebook.com/pefkites !
P.Sun: αααα ότι πιο τέλειο θα μπορούσε να υπάρχει για σχολείο!!!
Comments